Hacı Vehbi Sulejman Gavoçi
17.05.1923’de İşkodra’da dünyaya gelen Vehbi Sulejman Gavoçi Arnavutluk’un önemli şahsiyetlerinden birisidir. Çağdaşı olan ulemadan birçoğu gibi o da eğitime değer veren, dindar ve vatansever bir ailenin çocuğudur. Vakıa, dönem itibariyle İşkodra’nın İslami ilimlere sahip güçlü ailelerin yurdu olduğu tarihi bir gerçeklik olarak görülmektedir.
Eğitimine Hafız Yusuf Kelmendi’nin yanında başlayan Govaçi ondan Hanefi fıkhı, Arapça, tefsir ve akaid dersleri aldı.
Süleyman Gavoçi İslam kültürünün Arnavutluk’ta yayılması için gayret gösteren bir muallimdir. Arabistan’da İslam Hukuku alanında eğitim alan, Kahire’de uzun sure kalan Gavoçi Arapça ve İngilizce’ye vakıf birisidir ve sayısı 50’yi aşan eserinin ve yzlerce makalesinin bir kısmını Arapça olarak kaleme almıştır. üzerinideki Gavoçi, eğitim, din vb. sahalarda kalıcı temeller atmasıyla tanınır.[1].
Hacı Vehbi Sulejman Gavoçi öğretmenlik hayatına Halep’teki kız okulunda başladı ve daha sonra öğretmen enstitüsünde devam etti. İlerleyen yıllarda onu Şam Üniversitesinde, Riyad Üniversitesinde ve daha sonra da Medine Üniversitesinde ders verirken görüyorduk.
Hacı Vehbi, babasının yerini alarak “Arnauti”camisinde vaiz olarak vaaz vererek faaliyetlerini devam etti. Arnavutluk’taki komünist –ve daha sonra tam anlamıyla ateist- rejimin ülkeye girmesini yasakladığı Hacı Vehbi Sulejman Gavoçi uzun yıllar vatan hasreti çekti. Ülkesini görebilmek için birkaç kere izin almayı denedi ama ülkeyi yöneten komünist/ateist iktidar ona bu imkanı tanımadı. Ancak 1974 yılında Üsküp ve Priştina’da verdiği Arnavutça vaazlarla memleket hasretini bir nebze giderebildi. Bu ziyaretten sonra yine Suriye’ye dönen Gavoçi, yurt dışında olmasına rağmen Arnavutça eserler yazmaya devam etti.[2]
Komünist rejimin çökmesinden sonra Sulejman Gavoçi ülkesini ziyaret etme imkanı buldu. Bu ziyaretlerinde verdiği vaazlarla halkın kalbini kazandı. Sulejman Gavoçi, üniversitelere, stüdyolara ve halkla açık yerlere yaptığı ziyaretlerdeki konuşmalarıyla halkı irşada gayret etmiştir. Bunların dışında Sulejman Gavoçi kendi imkânlarıyla, ekonomik alanda da topluma yardım etmeye gayret göstermiş, sadece Arnavutluk’ta değil Suriye’de bulunan öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayacak faaliyetler içinde bulunmuştur. Bu da göstermektedir ki, Hacı Vehbi Sulejman Gavoçi yaşlılığına rağmen faaliyetlerini devam ettirmektedir.[3]
Sonuç olarak Hacı Vehbi Sulejman Gavoçi Müslümanların daha iyi bir duruma gelebilmesi için elinden geleni yapmıştır. Ona Arnavutluk’u ziyaret hakkı bile vermeyenlerin bir zamanlar meydanları dolduran heykelleri / büstleri bugün fabrika depolarında yer alırken Gavoçi halkın kalbindeki yerini muhafaza etmeyi bilmiştir. Allah ondan ve yarenlerinden razı olsun.
[1] Zekaj, Ramiz, “Zhvillimi i kultures islame te Shqiptaret gjate Shekullit XX”, A.İ.T.C. Yay, Tiran, 1997, s.364.
[2] Zekaj, a.g.e, s.365
[3] Zekaj, a.g.e, s.365–366.