Komünizmin devrilmesinin üzerinden yirmi yıl geçmesine karşın, belli olaylar bugün bile dikkatle incelenmeye devam ediyor.
Southeast European Times için Bükreş'ten Paul Ciocoiu'nun haberi -- 24/11/09
Aralık 1989'da protestocularla otorite arasında çıkan çatışmalarda 1500'den fazla insan hayatını kaybetmiş ve bu olaylar Nikolay Çavuşesku'nun totaliter rejiminin çöküşüne zemin hazırlamıştı. Cumhurbaşkanı Traian Basescu geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada "Bu olaylardan 20 yıl sonra, neler olduğunu hâlâ bilmediğimiz söyleniyor." diyerek tarihi olaylarla ilgili ayrıntılı bir soruşturma yürütülmesi yönünde çağrıda bulundu. Romen devrimi, Romanya'nın en büyük ikinci kenti olan ve binlerce kilise cemaati üyesinin yetkililerin Laszlo Tokes'i zorla bir köye taşıma kararına karşı bir protesto başlattıkları Timisoara'da başladı. Tokes rejimi açıkça eleştiriyor ve yabancı basında sıklıkla yer alıyordu. Gizli polis Securitate da bu yüzden onu yakından izliyordu. Ancak kısa sürede kilise cemaatinin protestosuna binlerce insan katıldı ve Timisoara'nın merkez meydanını doldurarak "Kahrolsun Çavuşesku!" sloganları attılar. Sayılar artarken, Romen Ordusu protestocuları ezmek için hemen harekete geçti. A.G. adındaki bir acemi asker, istihbarat toplaması ve protestocularla pasif ilişkiye girmesi yönünde katı emirlerle uçakla Timisoara'ya gönderildi. SETimes'a konuşan A.G., "İnsanlar ordunun ateş açması üzerine o kadar kızmış ve öfkelenmişlerdi ki, bizi atletik vücutlarımız, kısa saçlarımız ve meraklı bakışlarımızdan tanıyıp sokaklarda kovalamışlardı." dedi. A.G., "Gösterileri bastırma yönündeki emirler Savunma Bakanı Vasile Milea intihar edene kadar geçerliğini sürdürdü. Sonra her şey değişti. Ordu silah bıraktı ve halkla kaynaşmaya başladı." şeklinde konuştu. Timisoara'daki protestolar kısa sürede Cluj-Napoca, Sibiu ve Bükreş'e yayıldı. Bundan 20 yıl sonra, Romanya bir demokrasi ve AB ve NATO üyesi. Ancak 1989 devriminin bir darbe mi yoksa yarım yüzyıl süren baskının yol açtığı bir halk ayaklanması mı olduğu sorusu hâlâ yanıtlanabilmiş değil. Ülkede pek çok insan, komünizm sonrası Romen yönetiminin neden çok sayıda eski komünist devlet adamından oluştuğu ve Securitate arşivlerine neden tam olarak erişilemediğini merak ediyor. Ancak ülke, komünist mirasından uzaklaşmaya da devam ediyor.
Aralık 1989'da, elinde Romen diktatör Nikolay Çavuşesku'yu yeren el çizimi bir poster tutan bir genç görülüyor. [Tom Stoddart/Getty Images]
Romanya Doğru Avrupa'da komünizmden demokrasiye en kanlı geçişi yaşadı ve bu süreç tarih kitaplarında hâlâ düzgün şekilde anlatılmıyor.
Çavuşesku 22 Aralk 1989'da bir halk mitingi düzenlese de bu girişim geri tepti. Yüz binlerce insan, şimdiki adı Devrim Meydanı olan eski komünist parti genel merkezi önünde toplandı. Çavuşesku kaçmaya çalışsa da Targoviste yakınlarında yakalanarak hızlı bir yargı süreci sonunda Noel'de idam edildi.
Yorumlar