Avrupa Birliği’ne (AB) üyeliğinin üçüncü yılını dolduran Bulgaristan yalnızca birliğin değil aynı zamanda Balkanların da en yoksul ülkesi. EurActiv’in Bulgaristan ayağı Dnevnik’in bildirdiğine göre 2009’da ülkede kişi başına düşen ortalama gelir ayda 302 Avro idi. Viyana Uluslararası Etüdler Enstitüsü verileri Bulgaristan’ın Arnavutluk’tan biraz daha iyi konumda bulunduğunu ancak Romanya’nın gerisinde kaldığını gösteriyor. Oysa Romanya da Bulgaristan gibi birliğe 2007’de katılmıştı. Bulgaristan Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu (KNSB) verilerine de bu nahoş tabloyu destekler vaziyette. Her beş aileden biri yoksulluk sınırının altında yaşamlarını devam ettirmeye çalışıyor. Bir başka deyişle, bu ailelerde fert başına ayda 95 Avro düşüyor. Bulgaristan Sosyal Politika Bakanlığı da durumun gerçekliğine değinirken 2008’de Bulgaristan nüfusunun beşte birinin yoksulluk sınırında yaşadığını anımsatıyor. İstatistikler ise AB’nin tamamında bu oranın yüzde 17 olduğunu gösteriyor. KNSB ekonomi uzmanları Mart 2010’da yaptıkları hesaplamalarda dört kişilik bir ailenin yaşam için gerekli ihtiyaçları karşılayabilmek için ayda en az 980 Avro’ya ihtiyacı olduğunu ki geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,1’lik bir artış meydana geldiğini ortaya koyuyor. Konfederasyon verilerine göre Bulgaristan’daki hane sayısının yalnızca yüzde 11’i bu miktarda veya üzeri gelire sahip. Bulgarlar giderek yoksullaşırken Bulgar Ulusal İstatistik Enstitüsü verilerine göre tüketim oranı da buna paralel olarak düşmeye başladı. Aralık 2009’da hane başına aylık gelir 415 Avro iken bir önceki yıla göre 60 Avro’luk azalma gözlendi. Önce yıllarda gıda harcamaları birinci sırada yer alırken resmi istatistikler bu yıl ülkede genel anlamda tüketimin azaldığını gösteriyor. Halk ya daha düşük kalitede daha ucuz malzeme satın alıyor ya da daha az alışveriş ediyor. Giysi, ayakkabı, ev dekorasyonu, bakımı ve ulaşım giderlerinde de azalma görülüyor. Aynı zamanda sigara, alkol ve sağlık harcamalarında artış gözleniyor. İstihdam ‘çalışan yoksullar’ yaratıyor Bir başka endişe verici gelişme de yaklaşık 636,000 kişinin (Bulgaristan’ın çalışan nüfusunun üçte biri) “yoksul işçi” sınıfında yer alıyor. Ve sektörün ortalama maaşı ulusal ortalamanın oldukça altında. Bu özellikle giysi, kereste, restoran, inşaat, bakım ve botanik sanayilerinde geçerli. 2009 sonunda eğitim ve sağlık sektöründe haftalık ücretler 350 Avro olurken en yüksek ortalama ücret finans hizmetleri ile enerji sektörlerinde dağıtıldı. Bulgaristan’ın giderek yoksullaşmasının ana sebeplerinden biri kamu ve özel sektörlerinde birçok organizasyonda maaşların dondurulması, indirilmesi hatta geciktirilmesi ve işsizlik oldu. Son 18 ayda işsizlik oranının aktif Bulgar nüfusunun yüzde 10’undan fazlasına dayandı. Sosyal İşler Bakanı Totyu Mladenov’un vaat ettiği gibi istihdam programlarının teşvik edilmesi için hazırlanan bütçe insan kaynaklarının gelişimi programı altında yeniden biçimlendiriliyor. Bu program altındaki son plan martta uygulamaya konuldu. 65,000 işsizin meslek kursuna başlamaları ve bunlardan 52,000’inin yeterlilik testleri sonrasında istihdam edilmesi kararlaştırıldı. Son aylarda yaşanan mali sorunların sonucu olarak hükümet emeklilere destek tedbirlerinden birini iptal etmek zorunda kaldı. Emekliler bugün Bulgaristan’ın en alt gelir düzeyinde bulunuyor. 1 Temmuz itibarıyla ayda 150 Avro geliri olan 75 yaş üzerindeki vatandaşlara ek ücret ödenmesi kararlaştırıldı. Ancak hükümet kısa bir süre önce planı uygulamaktan vazgeçtiğini ve kaynağın diğer sosyal destek projelerine aktarılacağını duyurdu. Dünya Bankası Bulgaristan temsilcisi Florian Fichtl, Dnevnik’e yaptığı açıklamada “Sanırım şimdi mali açıdan istikrarlı bir emeklilik programını hayata geçirmenin tam zamanı. Çünkü kriz hem Bulgaristan’da hem de Avrupa’da yapısal eksikliklere ve tamamlanmamış reformlara dikkatimizi yöneltmemizi sağladı” şeklinde konuştu. 2025’te Bulgar nüfusun beşte birlik kısmı 65 yaşın üzerinde olacak ki bu rakamın yeni AB üyesi ülkeler arasında en yüksek olduğu belirtiliyor. Bulgaristan Ulusal Sigorta Enstitüsü eski başkanı Jordan Hristoskov emeklilik reformuyla ilgili bir panelde bugün emeklilerin yüzde 17-20’sinin yoksulluk sınırının altında yaşadığını kaydetti. Hristoskov’a göre Bulgaristan’daki en düşük emekli maaşının yoksulluk sınırının altında olmaması gerekiyor çünkü bu devletin yoksulluğa bizzat sebep olduğu anlamına geliyor. Kırcaail Haber